Spor

Spor, Sağlıklı Yaşam Tarzının vazgeçilmez öğelerinden birisidir. Ben sağlıklı yaşıyorum, dengeli besleniyorum, kaliteli uyuyorum, radyasyondan korunuyorum ama spor yapmıyorum... Bu eksiktir ve bizim Sağlıklı Yaşam Tarzımıza uymaz. Spor "ben sağlıklı olmak ve sağlıklı kalmak" istiyorum diyen herkes için mutlak bir gerekliliktir.

Sporun bedenimize etkileri ve sağlığımıza faydaları konusunu başka bir zaman ele alırız, zaten spor konusuna sık sık döneceğiz. Bugün sporla ilgili pratik bazı konulara değinelim.

Sporun İlkeleri

Önce 2 temel ilkeyle başlayalım. Bunları beynimizin bir köşesine çakalım, gözümün önüne asalım.

Disiplin

Birincisi; spor disiplindir, düzendir. Keyfi bir şekilde yapılan aktiviteler oyundur, eğlencedir ama spor değildir. Spor, bir tür ibadettir, yani bedenimize hizmettir ve biz bunu bedenimize borçluyuz. Bir ömür boyu bizi oradan oraya taşıyan bu aracımızı eğiterek zinde kılmak, güçlendirmek bir zorunluluktur ve bir ibadet ciddiyetiyle yaklaşmayı gerektirir. Öyle arada sırada top oynamak, ip atlamak, birkaç kulaç atmak, koşuşturmak spor değildir, geçiniz bunları, kendinizi kandırmayın. Nasıl bir ibadet belirli zamanlarda, belirli sürelerde yapılıyorsa spor da aynı şekilde yapılmalıdır.

Bunun için kendinize bir program yapın. Tabii ki modern yaşamda, hızlı bir akış içindeki hayatta spora ayıracak zaman bulamıyorum diyebilirsiniz. Ama bu sizin sağlıklı yaşam konusunda ciddi olmadığınızı gösterir ancak. Çünkü gerçekten istedikten sonra, kararlı olduktan sonra bu önemli eylem için vakit yaratabilirsiniz. İş, yolculuk, toplantılar, sınavlar gibi nedenlerle her gün olmasa bile en azından haftada 3 gün (hadi 1 günü de tamamen dinlenmeye ayırdığınızı varsayalım, geri kalan 6 günün yarısında) spor yapmalısınız. Tabii ki ideali aynı gün, aynı saatte yapmaktır ama yaşam koşullarına biraz adapte olmak bakımından bunu zaman zaman esnetebiliriz de. Belirlediğimiz gün veya saatte yapamadıysak bile sporumuzu mutlaka o süreyi telafi etmek gerekir, yoksa ipin ucu kaçar.

Rakipler

İkinci ilkemiz ise sporda tek rakibimiz, tek mücadele edeceğimiz kişi kendimiziz. Unutmayın ki biz profesyonel spordan, müsabakalardan, yarışlardan, olimpiyatlardan bahsetmiyoruz, sağlıklı yaşam için gerekli spordan bahsediyoruz. Şu kişi benden hafif ama daha fazla ağırlık kaldırıyormuş, bu kişi benden daha genç ama daha uzun mesafe koşabiliyormuş vs. gibi vesveseleri geçin. Herkesin sağlık veya hastalık durumu, genetiği, kaslarının veya tendonlarının durumu, tarzı, alışkanlıkları farklıdır ve spor dallarındaki imkanları, olanaklıklıkları birçok etkene bağlıdır, bu bizi ilgilendirmez. Bizi kendi bedenimiz ilgilendirir, onun imkan ve olanaklılıklarına odaklanmalıyız, bizim için belirleyici olan budur.

Bu ilkeleri unutmamak kaydıyla geçelim pratik sorunlara.

Hangi Spor?
Hangi sporu yapmalıyız? Sizin kolayınıza hangisi geliyorsa, hangisinde yeteneğiniz varsa, hangisini seviyorsanız. Daha önceden severek herhangi bir sporla uğraştıysanız ona tekrar başlayabilirsiniz. Hiç spor yapmadıysanız önerim karada koşu, suda yüzmek. Bunlar en temel sporlardır. Herhangi bir teknik bilgi, beceri veya alete ihtiyacınız olmaz. Profesyonel yardım alarak, bilimsel metodlarla yapılmaz mı, tabii ki arzu edilirse böyle de yapılabilir ve âli-ül âla olur ama mutlak zorunlu da değil.

Ne Zaman Spor?

Ne zaman spor yapalım? Koşu örneğinden gidelim, yaz-kış yapabileceğiniz bir spordur. Yapabiliyorsanız haftanın her günü, olmuyorsa en azında gün atlayarak 3 gün yapın.

Hangi Vakitlerde Spor?

Hangi vakitlerde spor yapalım? Bence ideal zaman sabah saatleridir. Ben güneşin doğuşunu sahilde veya dağda spor yaparken karşılarım, bu şekilde aynı zamanda güneşin ilk ışıklarıyla dünyaya ulaşan bazı atomaltı partikülleri de direkt olarak almış ve faydalanmış oluruz. Ama dışarıda spor yapanlar için özellikle yaz döneminde güneşin yükselmeye başladığı saatlerde spor yapmayı ben tavsiye etmem, bunun vücudu yorduğunu düşünüyorum. En kötü ihtimalle saat dokuza kadar sporu bitirmiş olmalısınız, ne kadar erken o kadar iyi. Salonda veya evde spor yapacaksanız, işlerden dolayı, eğitimden, okuldan, çocuklardan dolayı başka vakitlerde zaman bulamıyorsanız artık ne zaman size uygunsa o zamanı seçin.

Nerede Spor?

Nerede spor yapalım? Benim tercihim doğa, bu sahil olur, orman olur, dağ olur, park olur farketmez, bulunduğum bölgede hangisi varsa onu kullanırım. Ama sizin çevrenizde bunlar yoksa veya tercihiniz iç ortamlarda spor yapmaksa salon veya evinizin bir odasında da pekala spor yaparsınız, yani bunun için mekan zorunluluğu yok. Önemli olan rahat hissettiğiniz bir yer olsun.

Spora Nasıl Başlayalım?

Nasıl başlayalım spora? Koşuyu ele alalım. Önce kendinize bir parkur belirleyin. İlk gün bu parkuru normal adımlarla dolaşın, ikinci gün hafif tempolu yürüyüş ile geçin aynı parkuru yani jogging yapın, üçüncü gün artık sizi biraz terletecek, azıcık zorlayacak bir yavaş koşu temposuyla koşarak spora başlayın. Burada sahip olduğunuz hastalıklar, geçirdiğiniz travmalar gibi konular önemlidir, şüpheli durumlarda mutlaka profesyonel yardım, öneri alın lütfen. Daha önce de dediğimiz gibi bir olimpiyatlara hazırlanmıyoruz, bu işten para kazanmıyoruz, bir şeyleri riske atmamız gerekmiyor.

Ne Kadar Spor?

Ne kadar spor yapalım? Koşu için konuşursak, bir saatlik yürüyüş hızı 5 kilometre civarındadır, dolayısıyla rutin olarak, iyi bir tempo yakaladığımızda ortalama olarak bu mesafeyi koşmak uygun, artık sizin vücudunuzun durumuna göre süre zamanla yarım saate veya daha aşağısına kadar düşecektir. Tabii ki başlangıçta bu mesafe fazla. Onun için ilk başta 1 kilometre mesafeyi deneyin, tekrar ediyorum, sizi çok zorlayacak durumlardan kaçının. Zamanla zaten mesafe ve/veya süre vücudunuza yetersiz gelecektir ve doğal olarak bunları arttıracaksınız. Bedeniniz size bunu söyleyecektir, sizinle konuşacaktır, onu dinleyin.

Tempo

Sağlıklı Yaşam Tarzında sporla ilgili hep aklımızda bulunması gereken bir nokta da şu ki, biz kimseye bir şey göstermek, birilerine bir şeyler kanıtlamak istemiyoruz. Zinde kalmak, bedenimizi eğitmek, vücudumuzu güzelleştirmek ve belki uzun yaşamak amaçlarımız var. Dolayısıyla rakibimiz de kendimiziz, seyircimiz de, hakemimiz de. Veee, spor bir yaşam tarzı olarak bütün hayatımız boyunca yapacağımız bir etkinlik olacak, onun için tempomuzu, süremizi yıllar sonra bile azaltmayacak bir seviyeye ayarlamamız gerekiyor ki, zamanla kasların tonusu azalmasın, cildimiz ve kaslarımız sarkmasın. Bundan dolayı spora hızlı başlayıp, çok yüksek tempolara ve ağır süreçlere girmeyin, uzun vadeli düşünün, dengeli gidin.

Kıyafetler ve Malzemeler

Sporla ilgili en son olarak bir konuyu da hatırlatayım, kıyafetleriniz ve malzemeleriniz kaliteli olsun, bunlar için birazcık fazla para harcamayı göze alın, zaten bunu çok sık yapmayacaksınız. Önemi şu, kalitesiz veya size uygun olmayan ayakkabı, kıyafet veya aletler yaralanmalara, sakatlıklara daha fazla neden olabilir. Bir başka neden de sizin içinde rahat etmediğiniz bu nedenler zamanla bilinçaltında tepkiye neden olur ve bir süre sonra spor yapmaktan uzaklaşmaya başlarsınız.

Sporla kalınız, sağlıklı kalınız.

Konuyla ilgili videomuz için tıklayınız. 

Dr. Emin Ali Tutuncu / 03.09.2020 / Antalya

( instagram: @eminalitutuncu – wa.me/0905443097978 )